سیستم تعلیق و جلوبندی هر خودرو، از ستون‌های اصلی امنیت و پایداری در حرکت محسوب می‌شود. فارغ از این‌که خودرویتان سدان شهری باشد یا شاسی‌بلند (SUV) و حتی پیکاپ‌های دو دیفرانسیل (4WD)، سهل‌انگاری در سرویس جلوبندی می‌تواند هزینه‌های بزرگی روی دستتان بگذارد و ایمنی سرنشینان را به خطر بیندازد. در خودروهای کرمان موتور که شامل برندهای جک (JAC)، لیفان (Lifan) و کی‌ام‌سی (KMC) می‌شود، طیف متنوعی از مدل‌ها وجود دارد؛ از سدان‌های خانوادگی تا کراس‌اوورهای سبک و پیکاپ‌های توانمند. هریک بسته به نوع شاسی، محور محرک (4×2 یا 4×4) و کاربری معمول‌شان، ممکن است سیستم تعلیق و جلوبندی منحصربه‌فردی داشته باشند. توجه داشته باشید در صورت خرابی، علاوه بر مشکلات متداول جاده‌ای، خطر شکست محور یا گیربکس کمکی (Transfer Case) بالا می‌رود. اگر خودروی شما دارای گارانتی است با شماره ۰۲۱۴۲۷۲۴ و در غیر این صورت با شماره ۴۶۱۳۳۲۱۱-۰۲۱ تماس بگیرید. توصیه می‌شود از تماس با سایر خطوط (به ویژه همراه) خودداری کنید.
فهرست مطالب
جلوبندی و سیستم تعلیق؛ ستون ایمنی و رفاه سرنشینان
جلوبندی شامل اجزایی مانند طبق، سیبک، بوش‌های لاستیکی، میل موج‌گیر و … است. این قطعات وظیفه جذب تکان‌های جاده، هدایت صحیح چرخ‌ها و انتقال امن نیرو را دارند. خرابی هر جزء (مثلاً سیبک فرمان) می‌تواند لرزش یا انحراف خودرو را در سرعت بالا رقم بزند. در شرایط ترافیک شهری (مانند شهرهای پرتردد) یا جاده‌های ناهموار، فشار بیشتری به سیستم تعلیق و جلوبندی وارد می‌شود. سرویس و آچارکشی فصلی مانع از لق‌شدن مهره‌ها یا از بین‌رفتن خاصیت بوش‌ها می‌شود. همچنین هم‌ترازبودن (بالانس) چهار چرخ و عدم انحراف محور عقب و جلو، باعث پایداری بیشتر، کاهش مصرف سوخت و افزایش عمر لاستیک می‌شود. بسیاری از رانندگان پس از تنظیم فرمان و بالانس چرخ، تفاوت محسوسی در فرمان‌پذیری حس می‌کنند.
جزئیات سیستم جلوبندی و اکسل در خودروهای کرمان موتور
تعلیق مستقل جلو
اکثر محصولات شهری و کراس‌اوورهای لیفان و جک از سیستم مک‌فرسون یا جناقی دوبل (Double Wishbone) در محور جلو بهره می‌برند. در مک‌فرسون، تنها یک طبق پایین وجود دارد، ولی در جناقی دوبل دو بازو (طبق بالا و پایین) دیده می‌شود.
اکسل عقب و سیستم مولتی‌لینک
برخی شاسی‌بلندهای جک (S5) یا لیفان X60 از اکسل عقب نیمه‌مستقل استفاده می‌کنند، درحالی‌که مدل‌های جدیدتر (مانند KMC K7) از مولتی‌لینک بهره‌مندند. تعمیر و بازدید بوش‌های عقب، نقش مهمی در ثبات رانندگی دارد.
خودروهای دو دیفرانسیل با انتقال قدرت 4H و 4L
پیکاپ‌هایی چون جک T9 یا KMC T8 دارای سیستم 4WD هستند که شامل محور جلو و عقب با دیفرانسیل جداگانه و قفل دیفرانسیل (Diff Lock) است. سرویس این بخش نیازمند گریس‌کاری و بازدید از میل گاردان، گیربکس کمکی (Transfer Case) و اتصالات پینیون‌هاست.
فنربندی و کمک‌فنر
این اجزا نیز جزو جلوبندی محسوب می‌شوند. در محور جلو، کمک‌فنر با فنر لول (Coil Spring) ترکیب می‌شود و در محور عقب، اگر وانت پیکاپ باشد (Leaf Spring)، کارکرد متفاوتی دارد. خرابی کمک‌فنر باعث تکان‌های ناهمگون و جهش خودرو روی دست‌اندازها می‌شود.
آچارکشی فصلی؛ چرا و چگونه؟
آچارکشی به معنای سفت‌کردن مهره‌ها و پیچ‌های سیستم تعلیق، جلوبندی، پلوس‌ها و اتصالات فرمان است که طی زمان و تکان‌های متعدد، ممکن است کمی شل شوند. حتی کیفیت آسفالت و رانندگی در جاده‌های پر دست‌انداز یا سرعت‌گیرهای غیرمجاز نقش دارد.
آچارکشی برای خودروهای عادی که در شهر تردد می‌کنند، هر ۲۰هزارکیلومتر یا سالی یک‌بار کفایت می‌کند. اما اگر از پیکاپ دو دیفرانسیل (KMC T8) در جاده‌های ناهموار یا کاربری تجاری استفاده می‌کنید، هر ۱۰هزارکیلومتر یا حتی زودتر مناسب است.
سرویس‌های آچارکشی چه مواردی را شامل می‌شود؟
•طبق پایین و بوش‌های آن
•سیبک فرمان و سیبک طبق
•پیچ‌های میل موج‌گیر یا میل تعادل
•مهره‌چرخ‌های عقب و جلو (توصیه می‌شود حتی هر بار چرخ‌ها دربیایند، دوباره آچارکشی شوند)
•اتصالات پایه کمک‌فنرها
نشانه‌های نیاز به آچارکشی: صدای تقه یا لق‌لق از زیر خودرو هنگام عبور از دست‌انداز، لرزش فرمان در سرعت پایین، گاهی کشیدن فرمان به یک سمت، همگی می‌تواند نشان از لق‌شدن اجزای تعلیق باشد.
جدول خدمات جلوبندی، اکسل و بازدید چهار چرخ
در این بخش، جدولی جامع ارائه می‌شود که سرویس‌ها و بازدیدهای مرتبط با جلوبندی، اکسل و محورهای مختلف را در خودروهای جک، لیفان و KMC نشان می‌دهد.
| سرویس / قطعه | بازه زمانی / کیلومتر | انواع خودرو (جک/ لیفان/ KMC) | نکات مهم |
|---|---|---|---|
| آچارکشی جلوبندی و تعلیق | سالی یک‌بار یا هر ۲۰هزارکیلومتر | همه مدل‌ها (سدان و کراس‌اوور)، وانت‌های سبک | در صورت رانندگی آفرود یا جاده ناهموار، هر ۱۰هزارکیلومتر |
| بررسی سیبک فرمان و طبق | هر سرویس دوره‌ای (۱۰ تا ۱۵هزارکیلومتر) | جک S3/S5، لیفان X60، KMC K7 | لق‌شدن یا پارگی گردگیر سیبک، موجب کوبش و منحرف شدن فرمان |
| تنظیم فرمان و بالانس چرخ‌ها | هر ۲۰هزارکیلومتر یا احساس لرزش/کشش | کلیه مدل‌ها | عدم تنظیم فرمان باعث سایش لاستیک و افزایش مصرف سوخت |
| بازدید محور عقب و اکسل (نشتی دیفرانسیل) | سالی یک‌بار یا هر ۱۵هزارکیلومتر | KMC T8 (پیکاپ دو دیفرانسیل)، KMC T9 | در 4WD روغن دیفرانسیل عقب نیز تعویض شود (هر ۲۰هزارکیلومتر) |
| مقایسه باد و ارتفاع چهارچرخ | هر ۱۰هزارکیلومتر یا هر ۳ ماه | همه مدل‌ها | پایین‌بودن یک گوشه خودرو نشانه خرابی فنر یا کمک‌فنر است |
| بازدید و گریس‌کاری میل گاردان (در پیکاپ‌ها) | هر ۱۰هزارکیلومتر | جک T9، KMC T8 و پیکاپ‌های 4WD | در صورت رانندگی آفرود، گریس‌کاری زودتر به جلوگیری از خوردگی یاتاقان کمک می‌کند |
تفاوت تعمیر در خودروهای 4L و 4H
4H (4High): حالت چهار چرخ محرک در سرعت بالا که بیشتر در جاده‌های لغزنده یا آفرود سبک استفاده می‌شود. در این حالت، محور جلو و عقب همزمان درگیرند ولی نسبت انتقال سبک است.
4L (4Low): حالتی با نسبت سنگین‌تر برای عبور از مسیرهای کاملاً آفرود، سنگلاخی و شیب تند. فشار مضاعف بر اکسل‌ها، دیفرانسیل و جلوبندی.
نیاز به گریس‌کاری و بررسی شفت گاردان: در پیکاپ T8 جک یا KMC T9 با 4WD، گاردان انتقال قدرت از گیربکس به دیفرانسیل عقب/جلو دارای مفصل‌هایی است که باید دوره‌ای گریس‌کاری شوند. عدم گریس‌کاری منجر به خوردگی یا لق‌شدن مفصل می‌شود.
کنترل روغن دیفرانسیل جلو/ عقب: مخصوصاً در 4L، فشار سنگینی به چرخ‌دنده‌های دیفرانسیل وارد می‌شود؛ لذا اگر روغن به‌موقع تعویض نشود یا سطحش کم باشد، خرابی گران‌قیمتی رخ می‌دهد.
تعمیرات جلوبندی؛ اصلی‌ترین خرابی‌ها و علائم
خرابی سیبک فرمان یا طبق: صداهای تقه و لق‌لق هنگام عبور از دست‌انداز، کشیده‌شدن فرمان به یک سمت، عدم بازگشت کامل فرمان. علل مختلفی مثل پارگی گردگیر یا ساییدگی گوی سیبک.
بوش‌های لاستیکی طبق و میل تعادل: در آب‌وهوای گرم و خشک، بوش‌ها زود فرسوده می‌شوند. لرزش بدنه، صدای ضربه فلزی یا انحراف در پیچ‌ها می‌تواند نشانه باشد.
میل موج‌گیر (Stabilizer Bar): وظیفه مهار تکان‌های جانبی را دارد. خرابی بوش‌های میل موج‌گیر باعث افزایش خمیدگی یا صدای ضربه در پیچ‌ها می‌شود.
کمک‌فنر و فنر لول: نشتی روغن از کمک‌فنر، جیانشدن خودرو روی دست‌اندازها، افزایش فاصله توقف همگی از علائم خرابی کمک‌فنر هستند. به‌خصوص در خودروهای شاسی‌بلند لیفان X60 یا جک S3 که مرکز ثقل بالاتری دارند، سلامت کمک‌فنر مهم‌تر می‌شود.
بازدید چهار چرخ و اکسل
هم‌ترازی اکسل‌ها: اگر اکسل عقب یا جلو در تصادف یا عبور از دست‌انداز شدید ضربه بخورد، محور می‌تواند تاب پیدا کند. نتیجه‌اش سایش نامتقارن لاستیک و تمایل به انحراف خودروست. در نمایندگی و تعمیرگاه تخصصی، با دستگاه اندازه‌گیری لیزری زاویه‌ها را چک می‌کنند.
بالانس دینامیک چرخ‌ها: در سرعت بالا (مثلاً ۸۰-۱۰۰ کیلومتر بر ساعت)، اگر فرمان یا بدنه بلرزد، نیاز به بالانس چرخ دارید. این مشکل می‌تواند از تاب رینگ یا ناموزون‌شدن لاستیک ناشی شود.
بررسی اکسل عقب در وانت دو دیفرانسیل: خرابی برگ‌فنر یا بوش‌های عقب در وانت T8 یا T9 KMC می‌تواند صدای کوبش بدهد و بار بیش‌ازحد به محور منتقل کند. گریس‌کاری اتصالات نیز مهم است.
مراقبت‌های فصلی؛ تابستان و زمستان
در تابستان گرمای بالا باعث افزایش دمای روغن گیربکس و موتور می‌شود؛ بازدید رادیاتور و فن، اطمینان از عدم نشتی مایع خنک‌کننده. جلوبندی در گرما انبساط بیشتری دارد، احتمال لق‌شدن مهره‌هاست. از طرفی در فصل زمستان مسیرهای لغزنده نیازمند سلامت سیستم تعلیق و تایر است. ترک‌خوردگی در بوش‌ها یا زاپاس نامناسب در هوای سرد خطرناک‌تر است. همچنین یخ‌زدگی جاده فشار اضافی به سیستم فرمان می‌آورد.
جلوگیری از خرابی سریع جلوبندی و اکسل
عبور آرام از دست‌انداز: سرعت بالا روی دست‌اندازها شوک بزرگی به طبق، کمک‌فنر، سیبک و بوش‌های جلوبندی وارد می‌کند. کاهش سرعت پیش از دست‌انداز، عمر جلوبندی را بیشتر می‌کند.
عدم پیچیدن ناگهانی در سرعت بالا: بار جانبی زیاد بر روی میل موج‌گیر و لاستیک‌ها، فرسایش سریع قطعات را موجب می‌شود.
استفاده از 4H و 4L فقط در شرایط لازم: در پیکاپ‌های دو دیفرانسیل، استفادهٔ طولانی از 4L در جاده عادی باعث فشار اضافی به اکسل‌ها و گیربکس کمکی می‌شود.
دریافت فوری خدمات امداد محصولات کرمان موتور
در صورت بروز هرگونه مشکل جلوبندی یا فنی دیگر در میانهٔ راه، امداد کرمان موتور با حضور ۲۴ساعته و امکان اعزام مکانیک سیار و خودروبر استاندارد، شما را از سردرگمی و هزینه‌های اضافی نجات می‌دهد. به کمک این سرویس، ضمن دسترسی به قطعات اصل و نیروهای متخصص، تعمیرات اضطراری نیز در محل انجام می‌گیرد یا خودرو به نزدیک‌ترین نمایندگی مجاز منتقل می‌شود. داشتن پشتوانهٔ امدادی مطمئن، آرامش خاطرتان در سفرها را دوچندان می‌کند و مانع از گرفتارشدن در تعمیرگاه‌های نامعتبر می‌شود.
در صورتی که خودروی شما دارای گارانتی فعال است با شماره ۴۲۷۲۴-۰۲۱ و در غیر این صورت با شماره ۴۶۱۳۳۲۱۱-۰۲۱ تماس بگیرید. توصیه می‌شود از تماس با سیار خطوط (به ویژه تلفن همراه) خودداری نمایید.
- . چرا بعد از تعویض بوش‌ها و سیبک‌ها هنوز صدای تقه می‌شنوم؟
- ممکن است یک قطعهٔ دیگر (مثلاً میل موج‌گیر یا کمک‌فنر) نیز فرسوده باشد، یا آچارکشی به‌درستی انجام نشده باشد. گاهی فقط یک سیبک طبق تعویض شده اما سیبک فرمان یا سیبک دیگر همچنان لق است. تست دقیق با لیفت قطعات پیشنهاد می‌شود.
- . چرا در خودرو جک T8 پس از رانندگی آفرود، صداهای عجیبی از عقب می‌آید؟
- گاردان و مفصل‌های آن نیاز به گریس‌کاری منظم دارند؛ اگر با عبور از دست‌اندازها صدا می‌دهد یا لرزش حس می‌کنید، محتمل است یاتاقان گاردان فرسوده شده باشد. همچنین ممکن است بوش‌های فنرعقب یا اکسل عقب ضربه خورده باشند. بررسی توسط تعمیرکار متخصص ضروری است.
- . هرچند وقت یک‌بار باید فرمان و بالانس چرخ‌ها را بررسی کنم؟
- معمولاً هر ۲۵هزارکیلومتر یا هر بار احساس لرزش و کشیده‌شدن کردید. اگر در جاده ناهموار رانندگی می‌کنید یا تصادف/ضربه به رینگ‌ها رخ داده، زودتر. یک نشانهٔ مهم کاهش نامعمول آج لاستیک در یک سمت است.
