مشکلات رایج در سیستم ترمز خودرو
سیستم ترمز در خودرو، اصلی‌ترین نقش را در امنیت راننده و سرنشینان ایفا می‌کند؛ به‌طوری‌که هرگونه خلل در عملکرد آن می‌تواند منجر به حوادث جبران‌ناپذیری شود. همهٔ ما با اهمیت ترمز آشناییم، ولی ممکن است از اشکالات رایجی که به‌صورت تدریجی بروز می‌کنند یا علائم هشداردهندهٔ اولیه که چشم‌پوشی از آنها خطرناک است، کم‌تر آگاه باشیم. هرچند فناوری سیستم ترمز (اعم از دیسکی، کاسه‌ای یا ABS/ESP) طی سال‌ها تکامل یافته، اما ناکارآمدی آن همواره جزو مشکلات جدی و پرهزینه در خودروهاست.
در این بخش، به بررسی رایج‌ترین مشکلات سیستم ترمز می‌پردازیم؛ از جمله علائمی چون لرزش پدال، صداهای غیرعادی (سوت، جیغ، خرخر)، کشیده‌شدن خودرو به یک سمت هنگام ترمزگیری، ضعف در عملکرد ABS یا فشار پایین پدال. همچنین راهکارهای پیشگیرانه، نکات ایمنی و نحوه برخورد با اشکالات کوچک یا بزرگ ترمز ارائه می‌شود.
پیش از خواندن ادامه این مطلب در نظر داشته باشید همواره می‌توانید جهت ارتباط با واحد پشتیبانی و درخواست امداد، در صورتی که خودروی شما دارای گارانتی است با شماره ۴۲۷۲۴-۰۲۱ و در غیر این صورت با ۴۶۱۳۳۲۱۱-۰۲۱ تماس بگیرید.
فهرست مطالب
ساختار کلی سیستم ترمز
در خودروهای مدرن، دو محور از سیستم‌های ترمز استفاده می‌شود:
ترمز دیسکی: حاوی دیسک (روتور) و کالیپر است که روی اکثر خودروهای جدید محور جلو و عقب قرار دارد. اصطکاک لنت با دیسک، انرژی جنبشی را دفع می‌کند.
ترمز کاسه‌ای (Drum): شامل کاسه (درام) و کفشک‌هاست. در خودروهای اقتصادی و برای چرخ‌های عقب دیده می‌شود.
مایع ترمز و بوستر
مایع ترمز (Brake Fluid) فشار هیدرولیکی را از پدال به کالیپر یا سیلندر چرخ منتقل می‌کند. بوستر یا تقویت‌کننده خلائی نیز سبب می‌شود راننده با نیروی کم، قدرت ترمزی بالایی اعمال کند. هرگونه نشتی یا آلوده‌شدن مایع ترمز، کارایی سیستم را کاهش می‌دهد.
سیستم ABS ESP EBD
در خودروهای، ABS مانع قفل‌شدن چرخ‌ها در ترمزهای شدید می‌شود و کنترل فرمان‌پذیری را حفظ می‌کند. همچنین ESP و EBD سطح پایداری را افزایش داده و توزیع نیروی ترمز را هوشمند می‌کنند. خرابی حتی یکی از این ماژول‌ها می‌تواند امنیت را به خطر بیندازد.
مشکل رایج سیستم ترمز
در جدول زیر، مشکلاتی که عمدتاً در سیستم ترمز خودرو مشاهده می‌شوند، همراه با نشانه‌ها و راهکارها درج می‌گردد. سپس هر مورد را جداگانه شرح خواهیم داد:
| مشکل | نشانه‌ها | راهکار |
|---|---|---|
| ۱) صداهای غیرعادی (سوت یا جیغ) | صدای سوت دائمی یا جیغ فلزی هنگام ترمزگیری | تعویض لنت فرسوده، بررسی دیسک، روانکاری پین کالیپر |
| ۲) لرزش پدال یا فرمان در هنگام ترمز | ارتعاش در پدال، تکان فرمان مخصوصاً در سرعت‌های بالا | بررسی تاب‌برداشتن دیسک‌ها، تنظیم و یا تراش دیسک، بالانس چرخ |
| ۳) پدال ترمز نرم یا اسفنجی | فرو رفتن پدال تا کف، حس نبود مقاومت کافی | هواگیری سیستم، بازبینی مایع ترمز و سیلندر اصلی |
| ۴) کشیده‌شدن به یک سمت | خودرو هنگام ترمزگیری به چپ یا راست متمایل می‌شود | تنظیم فشار در کالیپر، آزادشدن احتمالی پیستون گیرکرده، تنظیم زاویه چرخ |
| ۵) طولانی شدن فاصله ترمزگیری | حس می‌کنید با همان فشار پدال قبلی، خودرو دیرتر می‌ایستد | بررسی لنت، مایع ترمز، بوستر خلاء، وضعیت ABS |
| ۶) قفل‌شدن چرخ‌ها (خرابی ABS) | در ترمز شدید، یک یا چند چرخ قفل می‌شود | دیاگ و تست سنسور چرخ ABS، بررسی واحد هیدرولیک و اتصالات |
| ۷) نشت مایع ترمز یا کاهش سطح مایع | کم‌شدن مداوم مایع در مخزن، خیس‌شدن پشت چرخ یا زیر پدال | تعمیر نشتی، تعویض قطعهٔ معیوب (شلنگ یا سیلندر)، هواگیری مجدد |
| ۸) داغ‌شدن بیش‌ازحد دیسک (برک فید) | ترمز در سرازیری از دست می‌رود، بوی لنت سوخته | کاهش استفاده مداوم، خنک‌کردن ترمز با رانندگی دنده‌پایین، بازبینی لنت و دیسک |
هرگونه ایراد در عملکرد سیستم ترمز می‌تواند منجر به حوادث جبران‌ناپذیری شود.
بررسی تفصیلی مشکلات رایج ترمز
۱.صداهای غیرعادی (سوت یا جیغ)
•لنت تمام‌شده یا فرسوده که بخش فلزی‌اش با دیسک تماس می‌گیرد و صدای جیغ تولید می‌کند.
•استفاده از لنت بی‌کیفیت یا نامناسب باعث سوت می‌شود.
•احتمال وجود گردوخاک یا ضایعاتی در میان لنت و دیسک.
راهکار:
•بررسی لنت: اگر نازک یا شکسته است، تعویض کنید. لنت با برند استاندارد و توصیه کارخانه انتخاب کنید.
•تمیزکردن دیسک و کالیپر: گردوغبار را پاک کنید، پین‌ها و محل تماس لنت با کالیپر را گریس بزنید.
•توجه به اصالت لنت: گاه لنت‌های متفرقه سوت می‌کشند حتی اگر ضخامت کافی باشد.
۲.لرزش پدال یا فرمان در هنگام ترمز
•تاب‌برداشتن دیسک ترمز (Warped Disc) به‌دلیل گرمای شدید یا تغییر دما ناگهانی.
•نامتوازن‌بودن رینگ یا بالانس چرخ.
•لق بودن اجزای تعلیق یا بلبرینگ چرخ.
راهکار:
•تراش‌دادن یا تعویض دیسک: اگر ضخامت دیسک قابل تراش باشد، از دستگاه تراش روی خودرو استفاده کنید. اگر دیسک بسیار نازک شده، تعویضش ایمن‌تر است.
•بالانس مجدد چرخ‌ها: شاید لرزش از ناموزونی تایر باشد.
•چک سیستم تعلیق: اگر لق باشد، در ترمز شدید لرزش تشدید می‌شود.
۳.پدال ترمز نرم یا اسفنجی
•وجود هوا در مسیر هیدرولیک: هوا قابلیت فشردگی دارد و پدال حس نرمی می‌دهد.
•نشتی مایع ترمز در اتصالات یا سیلندر اصلی.
•ضعیف‌شدن بوستر یا خرابی سیلندر اصلی ترمز.
راهکار:
•هواگیری: در تعمیرگاه با دستگاه یا روش دستی، هواگیری انجام دهید.
•بررسی مخزن مایع ترمز: اگر سطح مرتب کم می‌شود، احتمال نشتی وجود دارد.
•بازبینی سیلندر و بوستر: چنانچه همچنان نرمی باقی باشد، تعویض قطعه معیوب ضروری است.
۴.کشیده‌شدن به یک سمت
•کالیپر یک چرخ گیر کرده و لنت آن چسبیده است.
•اختلاف فشار باد یا ساییدگی لاستیک در یک سمت.
•تنظیم نبودن زاویه کمبر یا تو-این در محور جلو یا عقب.
راهکار:
•تمیزکردن یا تعویض پیستون کالیپر: اگر پیستون زنگ‌زده یا پین راهنما خشک است، آزاد‌کردن و روانکاری شود.
•تنظیم باد و سایز لاستیک‌ها: اختلاف فشار تاثیر زیادی بر ترمزگیری می‌گذارد.
•مراجعه به میز تنظیم فرمان: درصورت‌نیاز، زاویه چرخ‌ها را دقیق تنظیم کنید.
۵.طولانی شدن فاصله ترمزگیری
•لنت‌های فرسوده یا کیفیت پایین
•مایع ترمز قدیمی با نقطه جوش پایین
•مشکل در بوستر یا خرابی بخش هیدرولیکی ABS
•سبک رانندگی (فشار ناکافی یا دیر روی پدال)
راهکار:
•تعویض لنت درصورت نازکی یا اتمام.
•تعویض مایع ترمز هر دو سال یک‌بار (یا زودتر در شرایط سخت).
•بررسی بوستر خلاء: اگر حین خاموشی موتور چندبار پدال را فشار دهید و پس از روشن‌کردن حس تغییر نداشتید، بوستر مشکل دارد.
۶.قفل‌شدن چرخ‌ها (خرابی ABS)
•سنسور سرعت چرخ (ABS Sensor) یکی از چرخ‌ها خراب یا آلوده است.
•واحد هیدرولیکی ABS دچار خرابی مکانیکی یا الکترونیکی شده.
•شکستگی سیم‌کشی ABS در تصادف یا از جای در آمدن کانکتور.
راهکار:
•دیاگ: کد خطاهای ABS (C1xxx) ثبت می‌شود. تشخیص سنسور معیوب.
•تعویض یا تمیز کردن سنسور: گاهی با گرد فلزی پوشیده شده.
•بررسی واحد ABS: اگر مشکل اساسی باشد، تعمیر یا تعویض یونیت هیدرولیک ABS نیاز است.
۷.نشت مایع ترمز یا کاهش سطح مایع
•خرابی شلنگ ترمز و نشتی قطره‌قطره از محل اتصال.
•ترک‌خوردگی سیلندر چرخ یا سیلندر اصلی.
•کیپ نشدن محل تعویض لنت
نشانه:
•پدال به‌تدریج نرم می‌شود.
•لکه روغنی زیر چرخ یا پشت رینگ.
•چراغ هشدار ترمز یا ABS روشن می‌شود.
راهکار:
•بازدید همه اتصالات: از مخزن مایع تا شلنگ‌های جلو و عقب.
•تعویض قطعه معیوب: اگر سیلندر خراب است، درنگ نکنید.
•هواگیری: پس از تعمیر نشتی، حتماً هواگیری انجام شود.
۸.داغ‌شدن بیش‌ازحد دیسک (ترمز فید – Brake Fade)
•پایین بودن کیفیت لنت و دیسک: در سرازیری طولانی اگر مکرراً ترمز گرفته شود، گرمای زیاد ایجاد می‌شود.
•وزن بالای خودرو (بار سنگین یا سرنشین زیاد).
•رانندگی تهاجمی (ترمزهای ممتد در کوهستان).
نشانه:
•حس می‌کنید پدال ترمز سبک و بی‌اثر می‌شود.
•بوی سوختگی لنت در اطراف چرخ.
•احتمال لرزش فرمان به‌خاطر تاب‌برداشتن لحظه‌ای دیسک.
راهکار:
•استفاده از دنده سنگین در شیب: تا نیازی به ترمز مداوم نباشد.
•انتخاب لنت‌های باکیفیت (مقاوم در برابر حرارت).
•خنک‌شدن ترمز: اگر حس کردید فید، جایی امن توقف و به ترمزها فرصت خنک‌شدن دهید.
نگهداری صحیح از سیستم ترمز
تعویض روغن ترمز به‌موقع
هر دو سال یا ۴۰هزار کیلومتر (بسته به دفترچهٔ خودرو) مایع ترمز باید عوض شود. مایع قدیمی رطوبت جذب کرده و نقطه جوش پایین می‌آورد؛ نتیجهٔ آن ترمز فید سریع‌تر و خوردگی داخلی قطعات است.
بررسی ضخامت لنت و دیسک
در سرویس‌های دوره‌ای، مکانیک می‌تواند با یک نگاه یا ابزار ضخامت‌سنج، میزان باقی‌مانده لنت را گزارش دهد. اگر به نزدیکی حداقل رسید، زودتر عوض کنید تا از آسیب به دیسک جلوگیری شود.
تنظیم ترمز دستی
در برخی مدل‌های کاسه‌ای یا دیسکی، ترمز دستی باید رگلاژ شود. گاه بی‌توجهی منجر به کشش مداوم کفشک یا لنت به دیسک/کاسه و افزایش مصرف سوخت و گرمای ترمز می‌گردد.
رانندگی صحیح و کاهش ترمزهای ناگهانی
سبک رانندگی ملایم، نه‌تنها منجر به مصرف سوخت کم‌تر می‌شود، بلکه سایش لنت و دیسک را کاهش می‌دهد.
واکنش در شرایط خرابی اضطراری سیستم ترمز
از دست دادن ناگهانی ترمز
اگر ناگهان پدال به کف رفت و اثری نبود، می‌تواند نشتی مایع یا خرابی سیلندر اصلی باشد. با استفاده از دنده معکوس، ترمز دستی تدریجی و هدایت خودرو به حاشیه جاده، از خطر جلوگیری کنید.
روشن‌شدن چراغ ABS حین رانندگی
چراغ ABS روشن به‌معنای غیرفعال‌شدن سیستم ضدقفل است و ترمز شما به شیوه عادی عمل می‌کند. به‌آرامی به تعمیرگاه یا نمایندگی مراجعه کنید.
بالا رفتن دما و دود از چرخ
ممکن است لنت قفل یا پیستون گیر کرده باشد. فوراً توقف کرده و اجازه دهید خنک شود. ادامه رانندگی با این وضعیت، خطر آتش‌سوزی و خرابی دیسک را به‌همراه دارد.
اقدامات راننده هنگام خرابی ترمز
محل امن
اگر حس کردید ترمزهایتان قدرت کافی ندارند، پیش از رسیدن به نقطه خطر، با کاهش دنده و کشیدن ترمز دستی آرام، خودرو را به شانه یا حاشیه امن انتقال دهید. چراغ خطر را روشن کنید.
اطلاعات به امدادگر
در تماس با امداد کرمان موتور، نوع مشکل (پدال نرم، صدا، یا قفل‌شدن چرخ) را بیان کنید. مدل خودرو و توضیح دربارهٔ آخرین سرویس ترمز مفید است.
همکاری با کارشناس
امدادگر اگر بخواهد مایع ترمز یا لنت شما را ببیند، درب موتور یا رینگ چرخ را نشان بدهید. از دستکاری اضافی پرهیز کنید مگر با هدایت امدادگر.
سیستم ترمز خودرو، ستون ایمنی هر راننده است. ایرادهای شایع آن – از صدای سوت لنت گرفته تا نشتی مایع ترمز و خرابی ABS – اگر به‌موقع تشخیص داده نشوند، می‌توانند هزینه‌های بالایی در پی داشته باشند و حتی خطرات جدی را ایجاد کنند. با انجام موارد زیر، می‌توان از عمده مشکلات جلوگیری کرد:
•توجه به علائم هشدار نظیر لرزش پدال، کشیدن به یک سمت، نرم‌شدن پدال یا صداهای غیرعادی.
• تعویض به‌موقع لنت، روغن ترمز، و درصورت نیاز دیسک
•سبک رانندگی مناسب (پرهیز از ترمزهای سنگین یا پیاپی در سرازیری، استفاده درست از دنده)
•سرویس دوره‌ای در نمایندگی یا تعمیرگاه معتبر، شامل هواگیری و بازبینی کالیپرها.
در صورت بروز اختلال در ترمز، ادامه رانندگی در شرایط خطرناک به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود. بهتر است خودرو را متوقف کرده و با کارشناسان امدادی تماس بگیرید.
دریافت خدمات تلفنی امداد کرمان موتور
اگر حین رانندگی با مشکلات سیستم ترمز مواجه شدید، با امداد کرمان موتور تماس بگیرید. تماس با کارشناس شرکت، امکان بررسی اولیه از طریق توضیح تلفنی و اعزام مکانیک سیار را میسر می‌کند. در مواردی که عیب با یک تعمیر ساده در محل رفع نشود، خودروبر از جانب شرکت فرستاده می‌شود تا خودرو را به نمایندگی یا تعمیرگاه مجاز کرمان موتور منتقل کند. این روند مانع از خطرات حمل غیراصولی و بروز صدمات ثانویه به بدنه یا بخش‌های مکانیکی می‌شود و تضمین می‌کند تعمیر در فضایی مجهز و با قطعات استاندارد صورت گیرد. به این ترتیب، آرامش خاطر و امنیت راننده و سرنشینان تأمین شده و خودرو با کمترین هزینه و ریسک تعمیر می‌شود.
در صورت نیاز به امداد با شماره ۴۶۱۳۳۲۱۱-۰۲۱ تماس بگیرید.
