نگهداری از فرمان برقی خودرو (EPS)؛ راهنمای جامع
فرمان برقی (Electronic Power Steering = EPS) یکی از مهم‌ترین فناوری‌های نسل جدید خودروهاست؛ سامانه‌ای که با تکیه بر موتور برقی و واحد کنترل الکترونیکی (ECU) به‌جای پمپ هیدرولیک و شیلنگ‌های پر هزینهٔ سابق کار می‌کند. کاهش مصرف سوخت، حذف روغن هیدرولیک و قابلیت کالیبراسیون نرم‌افزاری، فرمان برقی را برای خودروهای جک اس ۵ ، جک اس ۳، جک جی ۷ و … به گزینه‌ای ایده‌آل بدل کرده است. با این حال، EPS نیز مانند هر سیستم پیشرفتهٔ دیگری به «نگهداری» و «رفتار صحیح راننده» نیاز دارد؛ در غیر این صورت، خرابی سنسور گشتاور، سفت شدن ناگهانی غربیلک یا روشن شدن چراغ خطای فرمان می‌تواند آسایش و ایمنی را مختل کند.
در این بخش، ابتدا ساختار و مزایای EPS را مرور می‌کنیم، سپس جدول «نشانه‌ها و راهکارهای نگهداری» را ارائه می‌دهیم و در ادامه، دستورالعمل‌های عملی برای طولانی‌کردن عمر فرمان برقی را توضیح می‌دهیم.
پیش از خواندن ادامه این مطلب در نظر داشته باشید همواره می‌توانید جهت ارتباط با واحد پشتیبانی و درخواست امداد، در صورتی که خودروی شما دارای گارانتی است با شماره ۴۲۷۲۴-۰۲۱ و در غیر این صورت با ۴۶۱۳۳۲۱۱-۰۲۱ تماس بگیرید.
فهرست مطالب
فرمان برقی چگونه کار می‌کند؟
اجزای اصلی
سنسور گشتاور (Torque Sensor) – مقدار پیچش میله فرمان را اندازه می‌گیرد.
موتور برقی DC یا براش‌لس – گشتاور کمکی را روی میل فرمان یا دنده شانه‌ای وارد می‌کند.
ECU فرمان (EPS ECU) – پردازنده‌ای که اطلاعات سنسور گشتاور، سرعت چرخ‌ها و شتاب‌سنج را دریافت و لحظه‌ای شدت کمک را تنظیم می‌کند.
مکانیزم کاهش دور (Reduction Gear) – گشتاور موتور برقی را به میل فرمان منتقل می‌کند.
سنسور زاویه فرمان – برای سیستم‌های ESP/ADAS دادهٔ لازم فراهم می‌کند.
مزیت‌ها نسبت به هیدرولیک
کاهش مصرف سوخت (تا ۰٫۲ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر)
حذف روغن و نشتی‌های پرهزینه
تنظیم حس فرمان با نرم‌افزار (معمولی، اسپرت، اکو)
یکپارچه‌شدن با سامانه‌های کمکی (ADAS) و حفظ بین خطوط (LKA)
جدول علائم خرابی و راهکارها
| نشانهٔ ظاهری | عیب محتمل | اقدام فوری راننده | تعمیر تخصصی |
|---|---|---|---|
| چراغ زرد فرمان روی داشبورد | کد خطای سنسور گشتاور یا تغذیه برق | خاموش‑روشن کردن خودرو؛ چک فیوز EPS | دیاگ، تعویض سنسور یا تعمیر سیم‌کشی |
| سفت شدن ناگهانی فرمان هنگام گردش | گرمای بیش‌ازحد موتور برقی یا افت ولتاژ باتری | متوقف و خنک‌کردن سیستم، چک ولتاژ دینام | تعویض موتور برقی یا رلهٔ ماژول قدرت |
| لرزش خفیف غربیلک در دور آرام | اتصالات شل، کالیبراسیون زاویه نادرست | بازرسی پیچ‌های ستون فرمان | کالیبراسیون مجدد زاویه با دستگاه |
| کِرِخ کِرِخ هنگام چرخش کامل | دندانه‌زدگی چرخ‌دندهٔ کاهنده یا گریس خشک | اجتناب از نگه‌داشتن فرمان در انتها | بازکردن جعبه دنده، گریس یا تعویض چرخ‌دنده |
| انحراف خودرو در خط مستقیم | کالیبره نبودن سنسور زاویه یا ضربهٔ شدید چرخ | تنظیم باد تایرها؛ بررسی ضربهٔ رینگ | تنظیم فرمان و انجام تست چهارچرخ برقی |
هرگونه ایراد در عملکرد سیستم ترمز می‌تواند منجر به حوادث جبران‌ناپذیری شود.
نگهداری پیشگیرانه: چه کنیم تا EPS عمر طولانی‌تری داشته باشد؟
سلامت باتری و دینام
موتور برقی EPS تا ۸۰ آمپر جریان لحظه‌ای می‌کشد؛ بنابراین باتری ضعیف یا دینام خر‌کار، مستقیماً روی عمر ماژول قدرت اثر می‌گذارد.
ولتاژ شارژ در دور آرام باید ۱۳٫۷ تا ۱۴٫۴ ولت باشد.
باتری با عمر بیش از ۳ سال را پایش و درصورت افت شارژ، تعویض کنید.
باز نکردن زوایای انتهایی فرمان به مدت طولانی
نگه‌داشتن غربیلک در دو سر انتهایی (استوپر) باعث جریان حداکثری ثابت و داغ‌شدن موتور می‌شود؛ حرارتی که لاک سیم‌پیچ را تخریب می‌کند. پس:
در پارک دوبل، پس از رسیدن به انتها بلافاصله اندکی فرمان را برگردانید.
از انجام حرکت «دور درجا» پشت سر هم خودداری کنید.
سرویس جعبه دنده و گریس مخصوص
چرخ‌دندهٔ حلزونی و بلبرینگ‌های ردکشن EPS نیاز به گریس سیلیکونی کم‌ویسکوز دارند؛ گریس شاسی یا لیتیمی باعث سفتی در هوای سرد می‌شود. سرویس هر ۶۰ هزار کیلومتر توصیه می‌گردد.
شست‌وشوی موتور با دقت
بسیاری از خرابی‌های برد EPS در اثر پاشش آب پرفشار و نفوذ رطوبت به کانکتور ماژول قدرت است. هنگام کارواش موتور:
اسپری مستقیم روی گیربکس فرمان یا ECU ممنوع.
پس از شست‌وشو، باد گرم بدمید تا رطوبت پنهان خشک شود.
آپدیت نرم‌افزار ECU فرمان
در برخی فراخوان‌های فنی، سازنده نسخهٔ جدیدی برای بهبود حس فرمان یا کاهش خطای سنسور منتشر می‌کند. در سرویس‌های دوره‌ای نمایندگی، از تکنسین بخواهید نسخهٔ نرم‌افزار EPS را چک کند.
عیب‌یابی اصولی؛ کدام خطاها جدی‌اند؟
کد خطا:
C1604
خطای سنسور گشتاور / توقف و ریست ECU؛ در صورت تکرار، تعویض سنسور
U2100
ولتاژ خارج از محدوده / تست دینام و باتری؛ چک فیوز اصلی EPS
C1513
سیگنال موتور کمکی / بازبینی فیش موتور، احتمال سوختگی برد
C1555
داغ‌شدن بیش‌ازحد ماژول / خنک‌کردن، کنترل اصطکاک چرخ‌ها
نکته: خواندن این خطاها تنها با دیاگ استاندارد کرمان موتور یا دستگاه‌های مولتی برند به‌روز ممکن است. تفسیر اشتباه کد، سبب تعویض بیهودهٔ قطعات گران EPS خواهد شد.
اقدامات اضطراری در صورت خرابی ناگهانی فرمان برقی
سفت شدن آنی فرمان
چراغ EPS زرد می‌شود و فرمان وزنی شبیه خودروهای بدون بوستر پیدا می‌کند.
سرعت را کاهش دهید، راهنما بزنید و با احتیاط در شانهٔ امن توقف کنید.
موتور را خاموش، ۳۰ ثانیه صبر و دوباره روشن کنید؛ اگر خطا پاک شد به مسیر کوتاه تا تعمیرگاه ادامه دهید.
قطع‌شدن کامل کمک برقی در سرعت بالا
هر دو دست را محکم روی فرمان بگذارید؛ ضربهٔ چرخ به چاله کوچک هم ممکن است خودرو را منحرف کند.
از ترمز ناگهانی بپرهیزید؛ با دنده سنگین سرعت را کاهش دهید.
در اولین پارکینگ یا پمپ بنزین، تماس با امداد مدیران خودرو یا کرمان موتور.
هزینه‌های معمول تعمیر EPS (راهنمای سال ۱۴۰۴)
نام قطعه:
سنسور گشتاور اصلی
هزینه تقریبی ۳.۵ تا ۱۰ میلیون بسته به مدل خودرو / فقط از قطعه ارجینال استفاده کنید انواع تقلبی عمر کوتاهی دارند.
موتور برقی کامل
هزینه تقریبی ۱۲ تا ۳۸ میلیون بسته به مدل خودرو / تعمیر سیم پیچ موتور اغلب اوقات جواب گو نخواهد بود.
برد ECU فرمان
هزینه تقریبی ۶ تا ۱۳ میلیون بسته به مدل خودرو / نیاز به کُدنویسی با دیاگ پس از تعویض دارد.
گریس‌کاری و سرویس کاهنده
هزینه تقریبی ۶۰۰ هزار تومان تا ۱ میلیون / هر ۶۰ هزار کیلومتر یا ۳ سال انجام شود.
کالیبراسیون زاویه فرمان
هزینه بین ۵۰۰ الی ۷۵۰ هزار تومان / پس از تعویض سنسور یا ضربهٔ شدید چرخ حتما انجام شود.
فرمان برقی یک فناوری ایمن، کم‌مصرف و هوشمند است؛ اما همان‌طور که دیدیم، مواردی مانند نوسان ولتاژ، نگه‌داشتن طولانی فرمان در انتها، شست‌وشوی نادرست موتور یا ضربه به جعبه فرمان می‌توانند خرابی‌های پرهزینه ایجاد کنند. با رعایت نکات سادهٔ نگهداری (بازرسی باتری، گریس‌کاری دوره‌ای، آپدیت نرم‌افزار، رانندگی نرم) عمر سیستم EPS به بیش از ۲۵۰ هزار کیلومتر خواهد رسید. هر گاه علائمی مانند سفتی ناگهانی، صدای غیرعادی، لرزش فرمان یا چراغ خطا مشاهده کردید، موضوع را جدی بگیرید؛ چرا که به‌دلیل یک مقاومت کوچک در کانکتور یا خرابی سنسور، ممکن است در حساس‌ترین لحظه توان چرخاندن فرمان را از دست بدهید.
دریافت خدمات تلفنی امداد کرمان موتور
چنانچه در مسیر شهری یا بین‌راهی با مشکلات فرمان، ترمز، برق یا هر نقص فنی دیگر روبه‌رو شدید، امداد کرمان موتور به‌صورت ۲۴ساعته آماده است تا با اعزام مکانیک سیار یا خودروبر استاندارد، مشکل را در محل برطرف کند یا خودرویتان را با ایمنی کامل به نزدیک‌ترین نمایندگی مجاز منتقل نماید. کارشناسان آموزش‌دیدهٔ امداد، مجهز به دیاگ EPS و قطعات اورجینال هستند؛ بنابراین می‌توانید با اطمینان خاطر سفر خود را ادامه دهید و بدانید که پشتیبان فنی مطمئنی در کنار شماست.
در صورت نیاز به امداد با شماره ۴۶۱۳۳۲۱۱-۰۲۱ تماس بگیرید.
Related Posts
20 فروردین 1404
۱۰ علت روشن نشدن خودرو و راهکارهای رفع آن
4.3 (21) ۱۰ علت روشن نشدن خودرو و راهکارهای رفع آن برای بسیاری از رانندگان،…
18 فروردین 1404
نگهداری از بدنه و رنگ خودرو
4.2 (13) نگهداری از بدنه و رنگ خودرو بدنهٔ خودرو یکی از بخش‌های پراهمیت و…
15 فروردین 1404
نگهداری باتری خودرو؛ هرآنچه باید بدانید
4.2 (19) نگهداری باتری خودرو؛ هرآنچه باید بدانید یکی از اجزای بنیادین در خودرو، باتری…
12 فروردین 1404
راهنمای رانندگی در بازگشت از سفر؛ چگونه ایمن و راحت به خانه برسیم؟
4.4 (14) راهنمای رانندگی در بازگشت از سفر؛ چگونه ایمن و راحت به خانه برسیم؟…
