وقتی موتور گرم میشود اما آمپر ثابت مانده: رازهای سیستم خنککننده
یکی از تجربه‌های متداول رانندگان، احساس دمای بالا در موتور (بوی داغی، احساس گرمای بیش‌ازحد در کاپوت، یا حتی علائم جوش‌آوردن) درحالی‌ست که آمپر دما روی داشبورد نشان نمی‌دهد موتور واقعاً جوش آورده است و همچنان در محدوده‌ای به‌ظاهر نرمال باقی میماند. این تناقض می‌تواند برای مالک خودرو گیج‌کننده باشد؛ اینکه چرا ظاهراً موتور داغ است، اما آمپر چیزی نشان نمی‌دهد؟ یا برعکس، چرا گاهی موتور فقط کمی گرم است ولی آمپر ناگهان در بخش قرمز قرار می‌گیرد؟ در حقیقت، رازهای متعددی در سیستم خنککننده خودرو وجود دارد که شناختشان کمک می‌کند تا در صورت بروز چنین مشکلی، واکنشی سریع و درست داشته باشیم و از عواقب خرابی جدی جلوگیری کنیم.
در این قسمت، چگونگی عملکرد سیستم خنککننده موتور، عوامل مؤثر بر تغییرات دما و علل تناقض میان گرمای واقعی موتور و نمایشگر آمپر را بررسی خواهیم کرد. همچنین به نکاتی دربارهٔ ترموستات، سنسور دمای آب، فن رادیاتور و پمپ آب اشاره می‌کنیم که هر کدام می‌تواند خرابی یا خطایی داشته باشد و آمپر را به‌اشتباه نسبت به دمای واقعی نشان دهد.
پیش از خواندن ادامه این مطلب در نظر داشته باشید همواره می‌توانید جهت ارتباط با واحد پشتیبانی و درخواست امداد، در صورتی که خودروی شما دارای گارانتی است با شماره ۴۲۷۲۴-۰۲۱ و در غیر این صورت با ۴۶۱۳۳۲۱۱-۰۲۱ تماس بگیرید.
فهرست مطالب
ضرورت سیستم خنککننده برای سلامت موتور
در جریان احتراق، موتور حرارت زیادی تولید می‌کند. سیستم خنککننده (شامل رادیاتور، پمپ آب، فن و مایع خنککننده) مسؤول دفع حرارت اضافی و نگه‌داشتن موتور در دمای کاری بهینه است (اغلب بین ۸۰ تا ۹۰ درجه سانتی‌گراد).
حفظ راندمان و کاهش مصرف سوخت
اگر موتور خیلی داغ شود، خواص روغن موتور افت می‌کند و پدیده احتراق ناقص یا ناک پیش می‌آید. از سوی دیگر، سرمای بیش‌ازحد هم خطر سایش قطعات را بالا می‌برد. بنابراین تنظیم دما در محدوده مناسب، عملکرد ایدئال را تضمین می‌کند.
تأثیر ترافیک و شرایط محیط
در شهرهای بزرگ (مانند تهران)، ترافیک سنگین و دمای بالا در تابستان فشار مضاعفی به سیستم خنککننده می‌آورد. اگر هریک از اجزای این سیستم دچار اختلال باشد، آمپر ممکن است به‌درستی دمای واقعی را نشان ندهد یا حتی دیر واکنش دهد.
این تناقض می‌تواند برای مالک خودرو گیج‌کننده باشد؛ اینکه چرا ظاهراً موتور داغ است، اما آمپر چیزی نشان نمی‌دهد؟
آمپر دمای موتور چگونه کار می‌کند؟
سنسور دمای مایع خنککننده (ECT)
حسگری است که معمولاً در بلوک سیلندر یا محفظه ترموستات نصب شده و دمای مایع خنککننده را به ECU ارسال می‌کند. همان سیگنال ممکن است به آمپر داشبورد یا (در خودروهای جدید) به واحد دیجیتال منتقل شود. اگر سنسور یا سیم‌کشی آن خراب باشد، آمپر می‌تواند دمای اشتباه را نشان دهد.
واحد ECU و نمایشگر داشبورد
در خودروهای جدید، ECU داده سنسور دما را پردازش و برای نمایشگر داشبورد ارسال می‌کند. برخی سازندگان (محصولات کرمان موتور، چری، جک و KMC) از طراحی استفاده می‌کنند که آمپر را در محدوده‌ای نرمال نگه می‌دارد تا راننده را دچار استرس نکند. اما اگر از حد مجاز فراتر رود، ناگهان به محدوده قرمز می‌رود.
ترمومتر مستقیم (در مدل‌های قدیمی)
در خودروهای قدیمی‌تر، آمپر به‌صورت مستقیم به سنسور مقاومتی متصل است. خرابی سنسور یا اکسیدشدگی اتصالات می‌تواند سبب شود آمپر روی عدد خاصی بماند، حتی اگر موتور دمای بسیار بالاتری داشته باشد.
چرا موتور گرم میشود اما آمپر ثابت مانده؟
خرابی یا اختلال در سنسور دمای آب (ECT)
سنسور ECT معیوب یا کابل آن قطع/شل شده باشد. در نتیجه، موتور واقعاً دمای بالایی دارد ولی سیگنال اشتباه یا صفر به ECU می‌رسد و آمپر تغییری نشان نمی‌دهد. برای رفع ایراد بازبینی سنسور و سیم‌کشی و درصورت لزوم تعویض سنسور با نمونه اصلی ضروری است. تست با دستگاه دیاگ کمک می‌کند تا دمای خوانده‌شده ECU با دمای واقعی مقایسه گردد.
ترموستات گیرکرده در حالت باز
ترموستات وظیفه دارد مایع خنککننده را بین بلوک موتور و رادیاتور کنترل کند. اگر در حالت باز گیر کند، در دمای پایین و متوسط مشکل چندانی حس نمی‌شود ولی ممکن است در شرایطی خاص نمایشگر آمپر دیر بالا برود. هرچند اغلب مشکل قفل در حالت باز باعث سردماندن موتور میشود اما در برخی موارد، بازماندن ترموستات در مدار ممکن است رفتار آمپر را غیرطبیعی کند. برای حل این مورد بررسی دستی ترموستات (درصورت داشتن دسترسی یا مراجعه به تعمیرگاه). تعویض ترموستات قفل‌شده.
تاخیر در عکس‌العمل آمپر (محدودهٔ «نرمال»)
برخی خودروسازان برنامه نرم‌افزاری آمپر را طوری طراحی می‌کنند که بین مثلاً ۸۰ تا ۹۸ درجه سانتی‌گراد، عقربه در همان وسط باقی بماند. موتور گرم‌تر از همیشه هست، ولی آمپر تغییر چشمگیری نشان نمی‌دهد. اگر بو یا بخار حس می‌کنید یا صدای متفاوت فن رادیاتور می‌شنوید، چند دقیقه توقف کنید و در صورت برطرف نشدن با امداد خودرو کرمان موتور تماس بگیرید.
مشکل در مدار برق آمپر یا ECU
اگر ECU پیامی به آمپر نمی‌فرستد یا مدار تغذیه آمپر قطع باشد، عقربه روی مقدار ثابتی قفل میشود. موتور ممکن است واقعاً جوش آورده باشد ولی نمایشگر تغییری نمی‌کند. برای برطف کردن این ایراد بازدید فیوز مربوط به آمپر و تست کد خطا با دیاگ انجام میشود. درصورت خاموشی ناگهانی آمپر یا ایستادن عقربه روی صفر یا وسط، تعمیرکار مسلط باید عیب یابی کند.
اگر موتور واقعاً در حال جوش‌آوردن است؛ چه نشانه‌هایی بیانگر آن هستند؟
حتی اگر آمپر در محدوده نرمال بماند، اما موارد زیر دیده شود، یعنی موتور دمایش فراتر از وضعیت سالم است:
بخار یا دود سفید از زیر کاپوت
•نشتی مایع خنککننده روی منیفولد داغ یا سرسیلندر، بخار چشمگیری تولید می‌کند.
•اگر آمپر حرکتی نشان نمی‌دهد ولی بخار واضح می‌بینید، سیستم نشان‌دهنده به‌احتمال بالا خرابی دارد.
روشن‌شدن چراغ هشدار دما
•برخی خودروها چراغ قرمز جداگانه برای افزایش دمای موتور دارند. ممکن است این چراغ روشن شود اما عقربه آمپر تغییری نکند.
•این چراغ -که شبیه دماسنج در آب است- جدی‌تر از آمپر عمل می‌کند.
بوی ضدیخ یا روغن سوخته
•اگر بوی ضدیخ حس می‌کنید، ممکن است نشتی رادیاتور یا ترک در شیلنگ وجود داشته باشد. بوی روغن سوخته هم می‌تواند ناشی از دمای بالا در بخش‌هایی از موتور باشد که آمپر گزارش آن را نمی‌دهد.
صدای ناک یا ضربه در دورهای بالا
•دمای بالا، احتراق را مختل کرده و ناک (Knock) ممکن است رخ دهد. در صورت ناک‌زدن شدید، خطر جدی برای یاتاقان‌ها و پیستون‌هاست.
چطور از آسیب به موتور هنگام ایراد در آمپر و دمای واقعی جلوگیری کنیم؟
بازدید منظم مایع خنککننده
هرچند روز یا هفته یک‌بار سطح مایع را در مخزن انبساط چک کنید. رنگ مایع نباید کدر یا زنگ‌زده باشد. اگر سطح کم است و نشتی می‌بینید، بلافاصله بررسی کنید.
سرویس فن رادیاتور و پمپ آب
اگر فن رادیاتور به‌موقع روشن نشود، گرمای اضافی در موتور تجمع می‌یابد بدون افزایش آمپر (درصورت خرابی سنسور). همین‌طور پمپ آب ناکارآمد جریان خنککننده را کاهش می‌دهد.
تعویض به‌موقع ترموستات
ترموستات پس از چند سال کارکرد می‌تواند قفل شود (در حالت باز یا بسته). در صورت علائم شک، آن را آزمایش کنید (حرارت‌دادن در آب و چک بازشدن) یا تعویض با نمونه اصلی.
تمیز نگه‌داشتن رادیاتور
برگ، گردوخاک یا حشرات ممکن است پره‌های رادیاتور را مسدود کنند و گرما به خوبی دفع نشود. با شست‌وشوی ملایم یا دمیدن هوای فشرده می‌توان تمیز کرد.
بررسی سنسور دمای آب
اگر علائمی دیدید که موتور داغ است ولی آمپر نرمال، احتمال دارد سنسور دمای آب مشکل داشته باشد. سنسور یا اتصال آن را مکانیک با دیاگ و ولت‌متر چک کند.
عیب‌یابی تخصصی در تعمیرگاه مجاز کرمان موتور
بررسی با دستگاه دیاگ
در نمایندگی‌های کرمان موتور، با اتصال دستگاه تخصصی، دمای خوانده‌شده توسط ECU (ECT) در برابر دمای واقعی موتور (مثلاً با دماسنج لیزری) مقایسه میشود. اگر اختلاف چشمگیر باشد، سنسور یا مدار مشکل دارد.
کنترل عملکرد فن رادیاتور
فن با دستور ECU یا رله مخصوص در مرحله‌های مختلف (دور پایین/بالا) روشن میشود. اگر فن کار نکند، آمپر شاید دیر به بخش بالا برسد؛ ولی موتور به دمای خیلی خطرناکی می‌رسد.
شبیه‌سازی شرایط جاده
نمایندگی‌ها برای اطمینان، خودرو را روی دستگاهی که امکان ایجاد بار و دمای بالا دارد، آزمایش می‌کنند تا ببینند چه وقت فن روشن و دمای آمپر بالا می‌رود. تناقض یا تأخیر را می‌توان دید.
چه زمانی با امداد کرمان موتور تماس بگیریم؟
اگر بو یا بخار حس می‌کنید اما آمپر تکان نخورده
احتمالاً سنسور یا آمپر خراب است اما موتور درحال داغ شدن. ادامه رانندگی ممکن است منجر به جوش آوردن یا آسیب سرسیلندر شود. تماس با امداد ضروری است.
توقف ناگهانی و خاموشی موتور در ترافیک
اگر با نشانه‌های حرارت بالا ولی آمپر هنوز ثابت است، موتور می‌تواند ناگهان قفل حرارتی کند و خاموش شود. با امداد تماس بگیرید تا مکانیک سیار برسد یا خودروبر اعزام شود.
چراغ قرمز هشدار دما
مهم نیست آمپر کجاست، اگر چراغ قرمز دمای موتور روشن شد، خودرو را خاموش کنید و اجازه دهید خنک شود. از ادامه رانندگی حتی اگر آمپر عادی باشد، بپرهیزید.
اگرچه آمپر دمای موتور برای بسیاری از رانندگان ملاک تشخیص جوش‌آوردن و بالا رفتن حرارت است، اما واقعیت این است که در شماری از خودروهای کرمان موتور، طراحی نرم‌افزاری آمپر یا خرابی سنسور/ترموستات باعث میشود موتور واقعاً گرم شود ولی آمپر در محدودهٔ نرمال باقی بماند. این تناقض می‌تواند خطرناک باشد چون باعث سهل‌انگاری راننده در رفع مشکل میشود. به‌طور کلی، نشانه‌های نظیر بوی ضدیخ، بخار از زیر کاپوت، صدای فن رادیاتور مکرر، یا چراغ هشدار دما قرمز، بهترین شاخص برای درک حرارت بالاست. تشخیص و اقدام سریع (خاموش‌کردن موتور، بازبینی آب و ضدیخ، بررسی عملکرد فن، تماس با امداد) مانع از خرابی گسترده سرسیلندر یا سایر بخش‌ها میشود.
درخواست امداد کرمان موتور
در صورتی که در هر نقطه از جاده یا شهر با مشکل حرارت موتور یا هر نشانهٔ هشداردهنده دیگری مواجه شدید و امکان ادامه رانندگی مطمئن نبود، امداد کرمان موتور آمادهٔ پشتیبانی است. با تماس تلفنی یا استفاده از اپلیکیشن رسمی، مکانیک سیار مجهز و خودروبر استاندارد در سریع‌ترین زمان اعزام می‌شوند. مکانیک با ابزار دیاگ تخصصی و دانش محصولات، علت بالا رفتن دما و اشتباه در نمایش آمپر را شناسایی می‌کند و در صورت نیاز قطعه معیوب را تعویض می‌نماید. اگر نیاز به تعمیرات اساسی‌تری باشد (مانند تعویض رادیاتور یا بازکردن سرسیلندر)، خودروبر آن را به نمایندگی مجاز منتقل می‌کند تا با کمترین دردسر مشکل برطرف گردد.
در صورت نیاز به امداد با شماره ۴۶۱۳۳۲۱۱-۰۲۱ تماس بگیرید.
Related Posts
28 فروردین 1404
نگهداری از فرمان برقی خودرو (EPS)؛ راهنمای جامع
4.4 (14) نگهداری از فرمان برقی خودرو (EPS)؛ راهنمای جامع فرمان برقی (Electronic Power Steering = EPS)…
20 فروردین 1404
۱۰ علت روشن نشدن خودرو و راهکارهای رفع آن
4.3 (21) ۱۰ علت روشن نشدن خودرو و راهکارهای رفع آن برای بسیاری از رانندگان،…
18 فروردین 1404
نگهداری از بدنه و رنگ خودرو
4.2 (13) نگهداری از بدنه و رنگ خودرو بدنهٔ خودرو یکی از بخش‌های پراهمیت و…
15 فروردین 1404
نگهداری باتری خودرو؛ هرآنچه باید بدانید
4.2 (19) نگهداری باتری خودرو؛ هرآنچه باید بدانید یکی از اجزای بنیادین در خودرو، باتری…
